زمین شناسی پزشکی علمی است که به بررسی ارتباط بین عوامل زمین شناسی با سلامت انسان‌ها و جانوران و تاثیر عوامل زیست محیطی بر پراکندگی جغرافیایی بیماری‌های مرتبط می‌پردازد.
بیماری سرطان با بیش از 200 نوع مختلف حاصل رشد و تکثیر بی رویه سلول‌های بدن است که تحت‌تاثیر عوامل مختلف از جمله عوامل و آلاینده‌های محیط طبیعی و یا بشر ساز و عوامل ژنتیکی ایجاد می شود. از این رو محققان این حوزه در کشور مطالعاتی را در این زمینه آغاز کرده‌اند.
به گزارش خبرگزاری مهر، نتایج این مطالعات نشان داد که کمربندهای فلز زایی در ایران وجود دارد که بخشی از کمربند متالوژنی خاورمیانه است. این امر سبب شده است که در برخی از مناطق کشور عناصر سمی چون سرب، روی، ارسنیک، جیوه، طلا، نقره و کادمیوم از فراوانی بیشتری برخوردار شود که برخی بیماری‌ها را برای سکنه به همراه دارد. به گونه‌ای که ایران کمربند برخی سرطان‌ها شناخته شده است.
ایران کمربند سرطان‌های مری و دستگاه گوارش
مجری طرح زمین شناسی پزشکی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی با تاکید بر اینکه ایران کمربند سرطان مری و دستگاه گوارش است، گفت: این کمربند استان‌های اردبیل، گیلان، مازندران و گلستان را شامل می‌شود که از طرف شرق و شمال شرقی و غرب و شمال غربی ایران، کشورهای دیگر را نیز شامل می‌شود.
فرح رحمانی، بیماری‌های متابولیکی مانند گواتر، فلورسیس (ضایعات مینای دندان) و بیماری‌های ناشی از کمبود مواد مغذی، کمبود آهن و "روی" را از دیگر بیماری‌های شایع در کشور نام برد و اظهار داشت: علاوه بر این، کمربند ارسنیک از دیگر کمربندهای مهم کشور است که عاملی برای ایجاد بیماری‌های پوستی و برخی سرطان‌ها است که در حال انجام مطالعات درباره آنها هستیم.
مدیر زمین شناسی پزشکی سازمان زمین شناسی، با بیان اینکه استان گلستان در کمربند سرطان خیزی آسیای میانه با قابلیت بالای سرطان مری واقع شده است، ادامه داد: بر این اساس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور با همکاری سازمان یونسکو پروژه 2 ساله‌ای را تعریف کرده که طی آن به بررسی کمربند سرطان خیز منطقه پرداخته است.
وی توضیح داد: در این مطالعات آلاینده‌های ژئوژن در منطقه بررسی شد و هم اکنون مطالعات تکمیلی در استان‌های مازندران و اردبیل و برداشت نمونه برای آغاز پروژه در گیلان در دستور کار قرار گرفته است. با اجرای این پروژه مطالعاتی امیدواریم نتایج پر باری برای ارتقای سلامت جامعه ارائه دهیم.
مدیر زمین شناسی پزشکی از بررسی کمربند ارسنیک غرب کشور در استان کردستان با مشارکت سازمان زمین شناسی و دانشگاه شیراز خبر داد و گفت: عوامل محیطی در بروز بیماری‌ها بررسی شده و نتایج و پیشنهادات لازم قابل ارائه به مسئولان استان و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواهد بود.
ایران نماینده تحقیقات زمین شناسی پزشکی در خاورمیانه
مدیر زمین شناسی پزشکی سازمان زمین شناسی سرطان مری را نهمین سرطان شایع در سطح جهان توصیف کرد و اظهار داشت: بیشترین نرخ مرگ و میر و شیوع در برخی از مناطق قزاقستان روسیه، گنبد کاووس در ایران، زیمباوه، منطقه "قسیم" در عربستان سعودی و چند منطقه در چین گزارش شده است.
و ی با بیان اینکه از این رو سازمان زمین شناسی با اشاره به آمادگی ایران برای انجام تحقیقات در کشورهای همسایه، ادامه داد: از سوی انجمن بین المللی زمین شناسی پزشکی، سازمان زمین شناسی کشور به عنوان نماینده تحقیقات زمین شناسی پزشکی در خاورمیانه انتخاب شده است از این رو آمادگی برای انجام تحقیقات برون مرزی در کشور وجود دارد.
رحمانی آگاه کردن جامعه نسبت به مسائل مربوط به سرطان در کشور و ارتباط آن با عناصر موجود در ترکیب طبیعی زمین را ضروری دانست و گفت: بر اساس توانایی علم زمین شناسی پزشکی در شناسایی عوامل موثر در بروز سرطان و دیگر بیماری‌های مزمن همایشی در این زمینه برگزار می‌شود.
وی زمان برگزاری این همایش را روز 11 بهمن ماه مصادف با هفته سرطان ذکرکرد و افزود: روز 11 بهمن به عنوان روز زمین شناسی پزشکی و سرطان نامگذاری شده است و در این راستا همایش تخصصی در سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور با مشارکت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگزار خواهد شد.
مدیر زمین شناسی پزشکی، ارائه آخرین دستاوردها و نتایج تحقیقات در زمینه زمین شناسی پزشکی را از اهداف این همایش نام برد و اضافه کرد: این همایش در خصوص موضوعاتی چون عوامل محیطی و تاثیر آن در بروز بیماری‌های مزمن برگزار می‌شود.
